Birinci Dünya Savaşı’ nın yenik tarafındaki Osmanlı ile galipler arasında 30 Ekim 1918’ de imzalanan Mondros Mütarekesi’nin ardından 13 Kasım 1918’ de 55 parçalık bağlaşık donanması İstanbul Boğazında demirler.
İşgalciler Osmanlı başkentine 1453’ ün rövanşını çağrıştıran gösterilerle girerken, başlarındaki komutanlar da İkinci Fatih havasındadırlar. Yenik ülkenin “Esir Şehir” inin işgal çizmeleri altındaki çilesi 6 Ekim 1923’ e kadar sürecektir.
Mütareke dönemi olarak adlandırılan işgal günlerinin başkenti çok kimlikli bir görüntü arz etmektedir. Mütareke Hükümetleri ( özellikle Damat Ferit dönemleri ) ve Saray teslimiyetçi İstanbul’u, açık ihanet için işgali bekleyen kimi Osmanlı uyrukları işbirlikçi İstanbul’u, işgal utancını kurtuluş coşkusuna çevirmek isteyen Milliciler direnen İstanbul’u temsil etmektedirler.
13 Kasım 1918’de Filistin cephesinden İstanbul’a döndüğünde düşman donanmasının arasından karşıya geçerken ; “ Geldikleri gibi giderler “ diyen Sarı Paşa, direnen İstanbul’la direnen Anadolu’ nun gücünü, ruhunu birleştiren adam olacaktır!
13 Kasım 1918’ de geldiği İstanbul’dan 16 Mayıs 1919 ‘ da ayrılan Mustafa Kemal Paşa’nın 19 Mayıs’ ta Samsun’ da yaktığı Milli Mücadele ateşi Anadolu ile birlikte işgal başkentini de ısıtacaktır!
İngiltere başta olmak üzere emperyalistlerin donatıp 15 Mayıs 1919 ‘ da İzmir’e çıkardıkları işgalci Yunan Ordusu’nun “ Megali İdea “ sı yani büyük düşü, Türk halkının destansı direnciyle 9 Eylül 1922’ de büyük düşüşe, Küçük Asya Faciası’na dönüşecektir.
Düşman çizmesi altında esaretin utancını yaşayan İstanbul ahalisi Türk Halkının Anadolu’ da yazdığı destanı günü gününe izlemektedir. Düşlerinde her gece İzmir’in kurtuluşundan sonra Ay yıldızlı sancaklarla Mehmetlerin İstanbul caddelerinden geçtiğini görmektedir.
Lozan Barış Antlaşmasıyla bağımsızlığı tescillenmiş Türkiye’ nin Gazi Ordusu 6 Ekim 1923’te Şükrü Naili Paşa’nın komutasında 5 yıldır işgal altında yaşayan kente girer. Tarihin garip bir tecellisi olarak Türk Ordusu İstanbul sokaklarında resmigeçit yaparken, Mütareke Hükümetlerinin işbirlikçi Sadrazamı Damat Ferit Paşa da kaçıp sığındığı Fransa’nın Nice kentinde hayatını kaybedecektir!
Pera’nın İstiklal Caddesi, Tatavla’nın Kurtuluş, Şişli Caddesinin Halaskargazi oluşu aynı zamanda esaretten özgürlüğe ulaşmanın da kısa öyküsüdür.
İyi ki;”Geldikleri gibi giderler”..diyen Mustafa Kemal Atatürk’ümüz vardı.
