AKP’nin MHP’ye sunduğu anayasa değişikliği taslak metni 15 maddeden oluşuyor. Tam başkanlık olarak sunulan Türk Türk Modeli başkanlık sisteminin ayrıntıları şöyle:
“Devletin başı Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanıdır. Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimleri 5 yılda bir yapılır. Bakanlar Kurulunu Cumhurbaşkanı atar. Oluşacak bakanlar kurulunun dörtte üçü dışarıdan atanır. Bakanlar Kurulunu Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı yardımcısı yönetir.”
ANKA’nın edindiği bilgilere göre; AKP’nin MHP’ye sunduğu taslak metin 15 maddeden oluşuyor. Yürütme ve yürürlük maddeleri henüz konulmadığı “Tam Başkanlık Türk Modeli” olarak sunulan taslak metinde yer alan değişiklikler şöyle:
‘TAM BAŞKANLIK TÜRK MODELİ’
* Türkiye Cumhuriyeti’nin başı, Türkiye Cumhurbaşkanıdır.
* Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun başı Türkiye Cumhurbaşkanıdır.
* Bakanlar Kurulu’na Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlık eder.
* Cumhurbaşkanı ve milletvekilleri seçimleri 5 yılda bir yapılır.
* Bakanlar Kurulunu Cumhurbaşkanı atar.
* Bakanlar Kurulu’nun dörtte üçünü ünü Cumhurbaşkanı dışarıdan, geri kalanını ise seçilmiş milletvekilleri arasından atar.”
Edilen bilgilere göre taslakta bakanlık sayısının azaltılması söz konusu. Anayasa değişikliği, paketin referanduma gitmesi halinde 2019’da ise uygulamaya geçecek.
Paketin ana hatları şöyle:
5’ER YILLIĞINA 2 KEZ: Paket, tek Meclis ve üniter yapı üzerine kuruldu. İki turlu cumhurbaşkanlığı seçimi öngörüldü. Cumhurbaşkanı 5’er yıllığına iki kez seçilebilecek. Cumhurbaşkanlığı için Meclis’te temsil edilen partiler aday gösterebilecek. Parlamento dışı belli oy almış partiler ve vatandaşların belli imza oranıyla aday göstermesi de alternatif olarak metinde yer aldı. AKP’nin kendi taslağında dışarıdan aday gösterme alternatif değil, kesin hükümdü.
YARDIMCI SAYISI 2’YE ÇIKARILDI: AKP’nin MHP’ye sunduğu metindeki diğer farklı nokta cumhurbaşkanına 2 yardımcı oldu. Şimdiye kadarki başkanlık sistemi önerilerinde tek başkan yardımcısı planlanırken, bu metinde 2’nci başkan yardımcısı alternatif olarak önerildi.
KARARNAME YETKİSİ AYNI: Taslağa göre, bakanlar dışarıdan atanacak. AKP’nin taslağında bakan atanan milletvekilinin istifa etmesi gerekiyor. Cumhurbaşkanı yürütmenin alanına giren konularda kararname çıkartabilecek. Temel hak ve hürriyetleri düzenleyen alanlarda kararname çıkartılamayacak. Geçiş hükümlerine göre değişiklik referandumda kabul edilse bile 2019 yılına kadar seçim olmayacak. Ancak mevcut cumhurbaşkanı düzenleme ile kendisine verilen ‘sınırlı’ yetkileri kullanacak.
REKTÖRLERİ DE ATAYACAK: Cumhurbaşkanı, HSYK ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin yarısını atayacak. Diğer üyeler Meclis tarafından seçilecek. Rektörler yine cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
YÜCE DİVAN’A SEVK İÇİN 413 OY: Cumhurbaşkanının denetimi soruşturma komisyonu kurulması yöntemiyle olacak. TBMM’de cumhurbaşkanına soruşturma açılması için 367, Yüce Divan’a sevk için de 413 oy gerekecek. AKP’nin denetime ilişkin maddesi, MHP’den gelecek öneriye bağlı olarak oranlar ve soruşturma komisyonu kurma yöntemi açısından değişebilecek.
İDAMA AYRI DÜZENLEME: AKP’nin MHP’ye ulaştırdığı metinde idam cezası bulunmuyor. İdam cezasının tek maddelik ayrı bir metin olarak MHP’ye önerileceği belirtildi. AKP ve MHP, anayasa değişikliğinin gerçekleşmesi durumunda, ‘dar bölge seçim sistemi ve barajın düşürülmesine’ ilişkin yasal düzenlemeleri daha sonra tartışacak. Bu iki uygulama için ayrı yasal düzenleme yapılması gerekiyor.
MİLLETVEKİLİ SAYISI 600’E YÜKSELİYOR
AKP’nin başkanlık sistemi için MHP’ye önerdiği düzenlemeye göre, milletvekili sayısı 600’e yükseliyor.
AKP’nin MHP’ye önerdiği anayasa teklifine göre milletvekili sayısı da değişiyor.
Star’da yer alan habere göre, milletvekillerinden bakan olarak atananların vekilliği düşecek.
Milletvekili sayısının da 600’e yükseltilmesi karşılıklı görüşülecek konulardan birini oluşturuyor.
